Door met pijn
Aspecten van pijn en pijnbehandeling in de geriatrie
Pijn, waaronder chronische pijn komt veel voor. Meer dan 2 miljoen
Nederlanders hebben chronische pijn. Bij ouderen wordt pijn vaak niet
her- of erkend en daardoor onvoldoende behandeld. Ook wanneer pijn
wel in beeld is, blijkt de behandeling hiervan uitdagend.
Diverse factoren zijn van invloed op pijn en pijngedrag en het hebben van
(chronische) pijn kan veel negatieve consequenties hebben zoals
depressie, angst, sociale isolatie en verdere cognitieve achteruitgang.
Voor fysiotherapeuten is pijn zowel een behandelindicatie als een factor
die grote invloed heeft op de behandelopties en –resultaten, zeker in de
geriatrie waar pijn een extra complicerende factor is.
Vooruitlopend op de Week van de pijn (26 sept-1 okt) gaat het
najaarscongres van de NVFG in op achtergronden en
behandelmogelijkheden van pijn bij ouderen, met uiteraard een specifieke
focus op de rol van de geriatriefysiotherapeut.
We hopen alle geriatriefysiotherapeuten en andere geïnteresseerden te
mogen verwelkomen op vrijdag 23 september in Antropia, Driebergen.
De congrescommissie:
Nienke de Vries
Ina Bettman
Hans Hobbelen
Marcus Janssen
Programma
09:00 Ontvangst & registratie
09:30 Opening door Lotte Kunst, voorzitter NVFG
09:35 Opening door dagvoorzitter
Prof. Dr. Dirk Cambier, Hoogleraar REVAKI, Geriatrische en Neurologische Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie, Universiteit Gent

09:40 Fysiologie van chronische pijn bij ouderen
Harriet Wittink
10:20 Abstract presentaties
De uitvoerbaarheid en het effect van stretchoefeningen op nachtelijke kramp bij kwetsbare ouderen: een feasibility studie
Hank Hallegraeff, onderzoeker, SOMT University Campus, Institute for Master Education in Musculoskeletal Therapies, Amersfoort
Blended interventie met beperkt face-to-face contact (e-Exercise) in vergelijking met reguliere fysiotherapie bij patiënten met knie- en heup artrose: resultaten op pijn gerelateerde uitkomstmaten
Corelien Kloek, onderzoeker,Tilburg University, NIVEL, Tranzo, Tilburg
11:00 Ochtendpauze
11:30 Pijn, pijnbeleving en – behandeling bij kwetsbare ouderen
Harianne Hegge, Internist ouderengeneeskunde, Principal Educator, UMCG
Is pijn bij ouderen anders? Zijn de oorzaken anders? Wat kunnen we het
beste doen om de pijn te behandelen? Wat is de rol voor de
fysiotherapeut? Naast patiëntenzorg actief in het onderwijs aan
studenten geneeskunde en artsen- of verpleegkundigen in opleiding.
12:10 Pijn, gedrag, en functioneren bij dementie: de duivelse driehoek?
Annelore van Dalen, MD, PhD Candidate, Department of Public Health and Primary Care, Leiden University Medical Center
Ik ben in opleiding tot specialist ouderengeneeskunde en combineer dit met promotieonderzoek naar pijn bij mensen met dementie in relatie tot
gedrag en fysiek functioneren. In deze presentatie komt de complexe relatie tussen pijn, onbegrepen gedrag en fysiek functioneren aan bod. Wat maakt deze relatie zo
complex en wat zijn de gevolgen hiervan? Kortom, is deze duivelse driehoek op te lossen of staan we slechts aan het begin van de zoektocht?
Voorts zullen we kort in gaan op het herkennen en meten van pijn bij mensen met dementie.

12:50 Uitreiking Mieke van Gemertprijs
13:15 Lunch & posterbezichtiging
14:15-15:15 Workshopronde
1.1 Gezondheidsvaardigheden bij ouderen met chronische pijn
Janke Oosterhaven, fysiotherapeut, bewegingswetenschapper, promovenda PREPGO studie lectoraat Leefstijl & Gezondheid, Hogeschool Utrecht
Hans Popma, fysiotherapeut revalidatiecentrum Heliomare, medisch
antropoloog, onderzoeker PREPGO
Behandelt u patiënten met chronische pijn?
Het in kaart brengen en aansluiten bij het niveau van gezondheidsvaardigheden van een patiënt, kan een ingang zijn voor een succesvolle revalidatie.


1.2 Pijneducatie bij artrose
Amarins Wijma, fysiotherapeut eerste lijn, Fysio de Tille, Kootstertille
Amarins J. Wijma is een fysiotherapeut in de eerste lijn, in een transdisciplinair behandelcentrum voor patiënten met chronische pijn en is momenteel bezig met een parttime PhD op het gebied van transdisciplinaire pijneducatie. In deze workshop zal zij samen met de cursisten het geven van pijneducatie, de neurofysiologische uitleg van pijn, bij patiënten met artrose op een praktische manier toepassen.

1.3 Bewegen met pijn en dat op je oude dag!
Albère J.A. Köke , Coördinator Innovatie, Kenniscentrum
Chronische pijn komt veel voor in alle leeftijdsgroepen. Maar bij ouderen komt chronische pijn het meest voor. Actief zijn en blijven met (chronische) pijn op oudere leeftijd is niet gemakkelijk, maar wel van groot belang voor het onderhouden van vaardigheden om zelfstandig te kunnen blijven participeren . Het faciliteren van ouderen met chronische
pijn vraagt een aantal vaardigheden. Zo zal in de workshop aandacht besteedt worden aan het geven van uitleg over pijn en over pijn en bewegen. Daarbij zal ingegaan worden op de huidige kennis over pijn en bewegen bij ouderen. Verder zal aan bod komen hoe een opbouw, volgens principes van graded activity, voor ouderen met pijn gemaakt
kan worden. Daarbij wordt rekening gehouden met de vaardigheden en mate van zelf-management van de oudere patiënt. Na afloop van de workshop heeft de deelnemer meer kennis over pijn in brede zin en in het bijzonder bij ouderen.

15:15 Middagpauze
15:45 – 16:45 Workshopronde 2
2.1 Ziek zijn en toch gezond blijven: Zelfregulatie en zelfmanagement bij ouderen met chronische pijn
Stefan Elbers, onderzoeker lectoraat leefstijl en gezondheid, docent toegepaste gedragswetenschappen , studieloopbaan begeleider, faculteit Gezondheidszorg, Hogeschool Utrecht
In de gezondheidszorg vindt er een verschuiving plaats van aandacht voor het genezen van ziekte naar aandacht voor het welzijn van de
patiënt (Kaljouw & van Vliet, 2015). In deze workshop zal er worden ingegaan op manieren om invulling te geven conform deze nieuwe focus. In het bijzonder zal het begrip zelfmanagement worden besproken in de context van ouderen met chronische pijn.

2.2 (H)erkennen pijn bij kwetsbare ouderen, een constante uitdaging voor zorgverleners
Juanita Cheuk-ALam – Balrak, Sr Verpleegkundig Pijnconsulent, Verpleegkundig Specialist i.o. Pijn en Pijnbehandeling, Erasmus MC, Rotterdam
Pijn komt veel voor bij ouderen, maar de herkenning, begeleiding en behandeling is complex. Meerdere bijkomende ziektes, polyfarmacie, communicatieve problemen (zoals afasie) en cognitieve problemen (zoals dementie) zorgen voor hindernissen.
Er bestaan verschillende instrumenten om ook bij mensen met een cognitieve beperking pijn te meten. Deze zijn vaak onbekend en worden daardoor te weinig gebruikt. Dit leidt tot onderherkenning en onderbehandeling van pijn. Dit leidt tot slechter functioneren, verminderde kwaliteit van leven en zelfs probleemgedrag in zorginstellingen, zoals het verpleeghuis, het ziekenhuis en de thuissituatie. Een demente patiënt met een heupfractuur en gedragsstoornissen ten gevolge van pijn, wordt dan onterecht behandeld met sederende medicatie. De toestand verslechtert, terwijl alertheid op de pijn de problemen had kunnen voorkomen.
In deze workshop worden eerst de specifieke uitdagingen in de herkenning van pijngedrag besproken. Aan de hand van enkele filmfragmenten zal geoefend worden met een van de pijnmeetinstrumenten.

2.3 Ja maar, wat als bewegen pijn doet?
Luc Boon, Fysiotherapeut, CRPS 1, Chronische pijn, Fysiotherapie Gestel, Eindhoven
Wat doe je als je patiënt pijn heeft? Ga je erin mee en blijf je ervan af? Of verdiep je je in de pijn en het systeem, en durf je aan te raken. Theorie en jarenlange praktische ervaring hebben geleid tot een nieuwe zienswijze, fysiotherapeutische aanpak en uitwerking

2.4 Speerdenkers-uur NVFG
2017 nadert met rasse schreden en daarom wil het bestuur van de NVFG graag samen met u kijken naar de plannen voor het nieuwe jaar. Wij willen u dan ook uitnodigen om deel te nemen aan een speciale workshop tijdens ons najaarscongres: de speerdenkers bijeenkomst . Met een veranderd zorglandschap is besturen ook een dynamisch proces. We willen daarom graag brainstormen over de rol van de vereniging in het werkgebied van de geriatriefysiotherapeut. Tijdens deze bijeenkomst horen we graag van u wat u van de NVFG verwacht in 2017 en waar de NVFG zicht in volgend jaar op zou moeten richten. Zetten we op dit moment in op de juiste zaken? Moeten we (niet)leden op een andere manier bedienen? Aan welke ontwikkelingen in het werkveld kan de NVFG een bijdrage leveren?
Als u aan deze workshop meedoet vragen we u van te voren vast na te denken over bovenstaande vragen; we verwachten een actieve en levendige, maar vooral interessante discussie!
16:45 Plenaire afsluiting
17:15 Borrel
Inschrijving
Inschrijftarieven
NVFG leden EUR 200
Niet leden EUR 300
Annulering
Bij ontvangst van uw schriftelijke annulering vóór 1 september vindt restitutie
plaats onder aftrek van 30 % administratiekosten. Na deze datum kan geen
restitutie meer plaatsvinden.
Accreditatie
Accreditatie is aangevraagd bij:
Deelregisters Algemeen Fysiotherapeut en Geriatriefysiotherapeut